ชีวประวัติ ปฏิปทาหลวงปู่ถัน อุตตรปัญโญ วัดศิริปัญญาราม อ.บ้านม่วง จ.สกลนคร

ประวัติและปฏิปทา หลวงปู่ถัน อุตตรปัญโญ 

     วันที่ ๒๗ เมษายน ๒๕๖๘ เป็นวันครบรอบ ๔๑ ปี การละสังขาร หลวงปู่ถัน อุตตรปัญโญ วัดศิริปัญญาราม​ อ.บ้านม่วง​ จ.สกลนคร​ หลวงปู่ถัน​ ท่านเป็นพระนักปฏิบัติเคร่งครัดในพระธรรมวินัย​ ยึดการธุดงค์กัมมัฏฐาน​เป็นหลัก​ ได้เคยอยู่ศึกษาธรรมกับหลวงปู่ขาว​ อนาลโย​ และหลวงปู่จวน​ กุลเชฏฺโฐ​ หลวงปู่ถัน​ ถึงแม้ท่านจะบวชเมื่ออายุมากแล้ว​ แต่ท่านก็มีความพากเพียร​ ท่านมักจะถือธุดงควัตรออกรุกขมูลไปสถานที่ต่าง​ ๆ ในเขตจังหวัดสกลนคร หนองคาย นครพนม​ ผืนป่าเขตดงสีชมพู​ ภูวัว​ ภูลังกา​ ลัดเลาะแม่น้ำโขงข้ามฟากธุดงค์ไปฝั่งประเทศลาว​ อยู่​ภาวนาที่ภูเขาควายบ้าง​ ที่ภูงูบ้าง อายุของท่านจึงไม่ใช่อุปสรรคในการธุดงค์​หรือทำความเพียรเลย​ 

#ประวัติและปฏิปทา

องค์หลวงปู่ถัน_อุตฺตรปญฺโญ

ท่านถือกำเนิด เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๐ ในสกุล ​"ไชยยศ"​ เกิดที่บ้านโพนยังคำ ตำบลโนนหอม อำเภอธาตุเชิงชุม จังหวัดสกลนคร บิดา ชื่อนายลาว มารดาชื่อนางยิ่ง ปู่ชื่อพุทธเสน ย่าชื่อ นางแทน มีพี่น้องร่วมท้อง ๙ คน ชาย ๕ คน หญิง​ ๔​ คน ชื่อนายสอน นายสี นางหวา นายเริง นายเถิง นางทอง นายปุ้ม นางดอน ครั้นอยู่มาการทำนาก็ไม่ สะดวก​ บิดามารดาจึงได้อพยพครอบครัวมาอยู่บ้าน หว้าน ตำบลมาย อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร (ปัจจุบันเป็นเขตอำเภอบ้านม่วง)​ ​

หลังจากสำเร็จการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ ซึ่งเป็นการศึกษาภาคบังคับสมัยนั้น​ เมื่ออายุ ๑๑ ปี​ ก็มีจิตศรัทธาคิดอยากบวชในพระพุทธศาสนา จึงได้ขอลาบิดามารดา บิดามารดาก็อนุญาต จึงได้ไปอยู่กับอาจารย์ปิ่น ๑ ปี ได้ศึกษาเล่าเรียน ตัวธรรม และ สวดมนต์เช้า-เย็น คล่องแคล่วแล้ว อาจารย์เห็นว่าจะ บรรพชาเป็นสามเณรได้แล้ว บิดามารดาได้หาบริขาร ผ้าสบง จีวรพร้อมบริบูรณ์แล้วจึงได้บรรพชาที่วัดบ้านหว้าน ตำบลมาย อำเภอวานรนิวาส​ สมัยนั้น โดยมีพระอาจารย์ปิ่น​ เป็นพระอุปัชฌาย์ หลังจากบรรพชาและจำพรรษาที่วัดบ้านหว้านได้ ๑ พรรษา​

แล้วก็ได้ย้ายและจำพรรษาวัดศรีดอกกาว บ้านม่วงกับพระอาจารย์แก้ว ๑ พรรษา

จำพรรษาที่วัดบ้านมาย ตำบลมาย​ กับหลวงปู่ธรรมมนตรี ๑ พรรษา

หลังจากนั้นได้มีความประสงค์ที่จะธุดงค์กรรมฐานติดตาม​ พระอาจารย์บุญ พระอาจารย์ผาง ในเขตพื้นที่อำเภอเมืองสกลนคร​ -​ อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม​ และได้ข้ามแม่น้ำโขงไปยังแขวงสะหวันนะเขต ประเทศลาว ต่อมาก็ได้ข้ามกลับมาจำพรรษาตามวัดต่าง​ ๆ​ ทางอำเภอบึงกาฬ อำเภอท่าอุเทน อำเภอนาแก ในขณะเดียวกันก็ได้ศึกษาธรรมะ​ เล่าเรียนหลักสูตรมูล​ แต่ก็ไม่จบ จากนั้นได้กลับมาจำพรรษาที่วัดบ้านหว้านอีกครั้งหนึ่ง

พี่สาวท่านได้ถึงแก่กรรม หลังจากออกพรรษาแล้ว

ได้ธุดงค์สถานตามที่ต่าง​ ๆ ลัดเลาะตามฝั่งโขงตั้งแต่หนองคายไปยังนครพนม​ และกลับมาจำพรรษาที่วัดบ้านหนองปลาน้อย ตำบลโนนหอม อำเภอเมืองสกลนคร

หลังจากออกพรรษาก็ลาสิกขากลับบ้านหว้าน

เพื่อเตรียมตัวเข้ารับการเกณฑ์ทหาร เมื่อไม่ได้รับการเกณฑ์ให้เป็นทหาร​ ก็ช่วยครอบครัวทำไร่ทำสวน

ก่อนจะถึงวัดเข้าพรรษาก็ได้ตัดสินใจอุปสมบทตามคำขอของพระครูนามฯ​ ที่วัดศรีดอกกาว บ้านม่วง โดยมี พระครูอินตา​ เป็นพระอุปัชฌาย์​ พระครูจันทร์ดี เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระครูจันทรา​ เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ​อุปสมบทได้ ๒ พรรษา​ ก็ได้ลาสิกขาบท​ 

ภายหลังได้แต่งงานกับนางก้าน บุตรสาวนายจันทกุมาร-นางตี้ อยู่ที่บ้านม่วง มีธิดาด้วยกัน ๑๒ คน

ต่อมาได้ย้ายครอบครัวมาทำนาทำสวนที่บ้านบ่อแก้ว ได้พัฒนาปรับปรุงบ้านให้มีถนนหนทาง ปลูกเรือนเป็นระเบียบเรียบร้อย ทำมาหากินเลี้ยงชีพด้วยการทำนาทำสวนอย่างไม่ท้อถอย

ปี พ.ศ. ๒๔๗๘​ ได้มี หลวงพ่อจารย์คำ มาวิเวกจึงได้ขอนิมนต์ให้ท่านหาบอกตั้งวัดให้ ได้ร่วมกับญาติพี่น้องตั้งวัดและสร้างกุฎิขึ้้น​ ๒​ หลัง​ถวายหลวงพ่อคำฯ

ต่อมาได้นิมนต์หลวงพ่อจารย์​ธรรมฯ ที่วัดป่าบ้านพังโคน​ มาเป็นประธานสงฆ์​อยู่ในวัด

ปี พ.ศ. ๒๔๙๔ ได้รวมพรรคพวกในหมู่บ้าน ๑๒ คน

ทำคอกช้างเพื่อต้อนช้างป่าเข้าคอกที่บ้านดงสีชมพูบ่ออาน​ -​ บ้านหนองตอ ได้ช้าง ๙ ตัวแล้วนำมาแบ่งกัน หลังจากแบ่งช้างกันแล้ว วันต่อมาภรรยาเกิดท้องร่วงอย่างรุนแรง จนรุ่งเช้าก็ยังไม่หาย เลยฝากช้างไว้กับพวกหมู่ แล้วเอาภรรยาขึ้นเกวียนกลับบ้าน อยู่ได้ ๒ วันต่อมาภรรยาได้ถึงแก่กรรม

เมื่อภรรยาถึงแก่กรรมก็เกิดความสังเวชสลดจิต

ตอนกลางคืนก็ไปนอนที่โบสถ์​วัด​ ได้พิจารณาเห็นกองทุกข์ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา​ ความเกิด​ ความแก่ ความเจ็บ​ ความตายอันเป็น​ทุกข์​

จึงคิดว่าจะสละเพศฆารวาส สรรพสิ่งของไร่นามอบให้ลูกหลาน เพื่อเข้าอุปสมบทในพระพุทธศาสนา ปฏิบัติตนของตนให้เป็นบุญกุศลต่อไปภายภาคหน้า คิดแล้ว ตกลงแน่นอนแล้ว ตอนเช้าจึงได้ลาญาติมิตร พี่น้อง ลูกหลาน แล้วลงไปติดต่อบูชาผ้าที่วัด ได้แล้วก็กลับขึ้นมาบนเรือน พร้อมด้วยอาจารย์หลวงพ่อธรรม ตกลงโกนผมเลยทันที บรรพชาต่อหน้าศพภรรยา อนิจจาบังสุกุล ตื่นมาตอนเช้าวันใหม่ จึงได้ช่วยกันกับญาติพี่น้องเอาศพภรรยาไปบรรจุ ตอนเย็นได้นิมนต์พระสวดพุทธมนต์บ้านและถวายภัตราหารเช้าแด่พระภิกษุสงฆ์สามเณร สำเร็จแล้ว ก็ได้จัดแจงหาเครื่องบริขาร ๘ จนครบ แล้วจึงเดินทางออกจากบ้านม่วง

ไปถึงวัดบ้านกุดเรือคำ​ ในเดือน ๖ ตรงกับวัน วิสาขบูชาพอดี ได้มอบตัวอุปสมบท ต่ออุปัชฌาย์ พระครูอดุลสังฆกิจ ท่านพระอาจารย์คำฟอง เขมจาโร เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ท่านพระอาจารย์ลี ฐิตธัมโม เป็นพระอนุสาวนาจารย์ อุปสมบทเมื่ออายุ ๕๖ ปี ตรงกับวันที่ ๙​ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๕ เวลา ๑๐.๓๕ น. ที่วัดกุดเรือคำ ตำบลคูสะคาม อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร ภาค ๙​ เป็นอันว่าสำเร็จการอุปสมบท

ตื่นรุ่งเช้าบิณฑบาต​ ฉันข้าวตอนเช้าแล้วก็ได้กราบลา อุปปัชฌาย์กลับพร้อมพวกญาติโยม​ มุ่งไปยังบ้านบ่อแก้ว

พอถึงเวลาเข้าพรรษาก็ได้จำพรรษาที่วัดบ้านบ่อแก้ว พร้อมด้วยหลวงพ่อสิงห์ และหลวงพ่อธรรม ในพรรษานั้นได้ตั้งสัจจะอธิษฐานทำความเพียร เดินจงกลมตลอดคืนบ้าง​ ค่อนคืนบ้าง

เมื่อเดือน ๙ เพ่งได้พุทธนิมิตปรากฏว่า ตัวหนึ่งใหญ่สูงมาเทียบจึงได้ขึ้นขี่บนหลังม้า ม้าก็พาวิ่งไป ปรากฏว่าเลาะเลียบหนองหาร สกลนคร จนตกใจตื่นขึ้น จึง ได้บำเพ็ญบริกรรมต่อไปอีก

ได้พุทธนิมิตอีกเมื่อเดือน ๑๐ ปรากฏมีควายตัวหนึ่ง มีผ้ารองนั่งที่บนหลัง ก็เลยขึ้นขี่หลังควาย ควายก็พาเดินไปตามถนนใหญ่ ถนนนั้นเป็นที่สะอาดกว้างขวางเวิ้งว้าง มีหมู่บ้านหลังคาสดสวยงดงามคล้ายกับบ้านเทพทั้งหมด เป็นที่น่าสะออนวอนใจ มีความรื่นเริงใจ แล้วก็รู้สึกตื่นขึ้นจึงภาวนาบริกรรมต่อไปอีก

ตกถึงเดือน ๑๑ ออกพรรษา ปวารณาแล้วได้เดิน ไปบ้านมาย พักอยู่ ๑ คืน ตอนเช้าบิณฑบาต ฉันแล้วก็ได้เดินทางกับโยมบ้านมายหลายคน เข้าไปนมัสการฟังเทศนาของท่านพระอาจารย์ขาว อนาลโย พร้อมด้วย ท่านพระอาจารย์จวน กุลเชฏฺโฐ ในเวลานั้น ที่วัดดงหม้อทอง ได้ศึกษาอบรมสมถะกรรมฐาน วิปัสสนากรรมฐาน ที่ดงหม้อทองได้ ๑ เดือน จึงลาอาจารย์ขาวกลับบ้านบ่อแก้ว 

ถึงบ้านบ่อแก้วในราว ๓ วัน มีโยมทิดคง​ บ้านคำอ้อ​ มานิมนต์ไปทำบุญให้บุตรธิดาของท่าน​ เมื่อสำเร็จงานนี้แล้ว บังเอิญพวก อาจารย์ภู อาจารย์อ่อน ได้มาพักอยู่ที่ดงหนองแอก ตอนกลางคืนมีเสือร้องอยู่รอบข้างตลอด ทนอยู่ไม่ได้ กลัวอันตรายจึงได้พร้อมกันวิ่งออกพร้อมด้วยโยม ๓-๔ คน ไปพักอยู่ที่วัดบ้านหนองแอก บังเอิญในวันนั้นพ่อออก (โยม) มอม และผู้ใหญ่สาได้ไปพบที่บ้านคำอ้อได้เล่าประวัติเรื่อง เสือวุ่นวายพระอาจารย์ภูอยู่ไม่ได้ ดังนั้นหมวดข้าพเจ้าจึงรับนิมนต์กลับพร้อมกับข้าพเจ้าด้วย เพื่อจะได้เข้าไปดูที่เสือรบกวน​ ก็เลยได้มากับโยมมอม และผู้ใหญ่สา พักอยู่ที่หนองแอก

ตื่นเช้าฉันอาหารเสร็จแล้วก็ได้พร้อมกันเตรียม พร้า ขวาน เสียม เข้าไปด้วย อาจารย์ภูกับพวกนอนรวมกันเป็น กลุ่ม ๆ ไม่สามารถห่างออกจากกันได้เลย 

แต่ส่วนตัวข้าพเจ้า ได้ห่างออกจากหมู่ไปบริกรรมอยู่คนเดียว ตกดึกประมาณ​ ๖​ ทุ่ม​ ปรากฏว่ามีพวกเทพทั้งหลายได้ย้ายครอบครัวออกจากในที่นั้น จึงถามเขาว่าเขาจะไปอยู่ที่ไหน เขาตอบว่า จะไปอยู่ที่ปากกระดิงแม่น้ำโขง ตื่นเช้ามาก็เห็นว่าเหมาะจะเป็น ที่พักของสงฆ์และที่ทำความเพียร จึงได้ให้ญาติโยมหาไม้ต้นเสาปลูกกุฏิในวันนั้นจนสำเร็จหนึ่งหลัง สองวันได้สองหลัง เลยได้ อยู่ทำความเพียรจนเข้าพรรษาพร้อมอาจารย์ภู​ และหลวงพ่อสิงห์​ ตลอดพรรษา

ในปีนั้นได้เกิดปัญญารู้เหตุผลบริบูรณ์ด้วยจิตที่ฝึก ฝน ออกพรรษาแล้วจึงกลับบ้านบ่อแก้ว

เมื่อออกจากบ้านบ่อแก้วแล้วได้เดินวิเวกธุดงค์ไปทาง ภูวัว อำเภอบึงกาฬจนถึงเดือน ๖ จึงกลับลงมาบ้านบ่อแก้ว บังเอิญมีโยมชื่อว่า นายฮ้อยมัง ทำสวนอยู่ที่วังหินแม่ช้าง บ้านนาเต่ามานิมนต์ให้ไปจำพรรษาอยู่ด้วย​ เลยรับนิมนต์ของโยมมัง ไปอยู่ที่วังหินแม่ช้าง อยู่ที่ร่มไม้วันหนึ่ง วันที่สองโยมมัง ยังได้ทำกระต๊อบถวาย ให้เป็นที่พักบริกรรมภาวนาตลอด​ ๓​ เดือน 

เมื่อออกพรรษาแล้วได้ชักชวนญาติโยมทางบ้านนา เต่าให้มีศรัทธาสร้างมหากฐินไปถวายที่วัดดงหม้อทอง ได้ช่วยกัน จัดหาเครื่องบริขารจนพร้อมสมบูรณ์ พอถึงเดือน ๑๒ เพ็ง จึงได้พาญาติโยม บ้านนาเต่า วังยาว ดอนคำ บ้านบ่อแก้ว​ นำขบวนแห่กฐินไปถวายที่วัดดงหม้อทอง และได้ฟังพระธรรมเทศนาของท่านหลวงปู่ขาว อนาลโย​ พวกญาติโยมก็มีความเบิกบานใจต่อการให้ทานในครั้งนั้นเป็นอันดี

เดือนธันวาคมได้ออกจากวังหินแม่ช้าง​ เดินวิเวกธุดงค์ กลับขึ้นภูวัวอีก ได้ไปพักอยู่ที่ถ้ำฝุ่น มีโยมหนาเป็นผู้อุปฐาก และมีโยมบ้านวังแดนมาส่งข้าวปลาอาหารอยู่ตลอด ถึงเดือน ๗ จึงได้กลับลงมาบ้านบ่อแก้ว

อยู่มาได้ประมาณ ๑๐ กว่าวัน มีญาติโยมชาวบ้านหนองแอกหลายคนไปนิมนต์มาจำพรรษาที่เสนาสนะเก่า ได้รับนิมนต์ และเดินทางมาพร้อมทั้งญาติโยมด้วยในวันนั้น มาถึงเมื่อเดือน ๘ เพ็ญ​

พรรษานั้นมีพระเณร ๔-๕ องค์ มีพวกญาติโยมมาจำศีลอุโบสถมากมาย ออกพรรษาแล้วได้ลาญาติโยมไปเดิน วิเวกธุดงค์ทางปากแม่น้ำโขงฝั่งซ้ายแล้วย้อนกลับมา ภูลังกาตลอดแล้ง แล้วกลับมาบ้านบ่อแก้วอีก อยู่ไม่นาน เท่าไรมีพ่อขาวจันทร์มา คนบ้านถ่อนหนามแท่งได้เดินทาง มาพักที่วัดบ้านบ่อแก้วได้ศึกษาหาความรู้ในด้านธรรมะ อ้อนวอนขอให้ข้าพเจ้าพาเดินวิเวกธุดงค์ไปทางภูวัว ก็เลยตกลงได้ไปพร้อมกัน​ ไปถึงภูวัวว่าจะจำพรรษาอยู่ที่ภูวัว แต่อยู่ได้เดือนกว่า​ ผ้าขาวจันทร์​มาที่ติดตามมาด้วย​ ก็เกิดไข้ขึ้นกระวนกระวาย เห็นจะอยู่ไม่ได้​ จึงได้กลับลงมาจากภูวัว มาพักอยู่ที่บ้านทุ่งชายจก ๒ คืน

ตื่นเช้าจึงออกเดินทางต่อพร้อมด้วยญาติโยม ที่ตามมาส่งยังบ้านนาสะแบง ญาติโยมท้ายบ้านนาสะแบงได้มาพักอยู่บ้านท่าเชียงเคลือ ให้พวกหมอยาเขาใส่ยาพยาบาล จนหายอาพาธเจ็บไข้ จึงพร้อมกันลงมาเดินทางมาพักที่ บ้านโคกสว่าง ตำบลดอนหญ้านาง อำเภอบึงกาฬ ญาติโยมชาวบ้านทุก ๆ คนในหมู่บ้านนั้น เห็นไม่มีพระอยู่ในวัด จึงขอนิมนต์ให้จำพรรษาที่วัดนั้นด้วย แต่อยู่องค์เดียวไม่ได้ ไม่มีพวกหมู่ พวกญาติโยมจึงอ้อนวอนขอผ้าขาวจันทร์มาไปอุปสมบทที่วัดบ้านกุดเรือคำ พ่อขาวจันทร์มาก็ยินยอมจะอุปสมบทให้ ได้พร้อมกันหาเครื่องบริขารครบบริบูรณ์ แล้ว ก็ได้เดินทางออกจากบ้านไปหลายคน มาถึงบ้านกุดเรือคำจึงได้มอบผ้าขาวจันทร์มาให้แก่ท่านอุปปัชฌายะ เมื่อสำเร็จการบวชแล้ว จึงกลับมาที่บ้านโคกสว่างได้ ๓​ วัน ก็เข้าพรรษา

เมื่อออกพรรษาแล้ว เดือนมกราคมถึงงานสอบธรรมสนามหลวง​ ก็ได้พร้อมกันมาเป็นกรรมการในงานสอบนี้ที่วัดกุดเรือคำ​ จึงได้พบปะกันกับท่านอาจารย์สมชาย​ คนจังหวัดร้อยเอ็ด ซึ่งได้มาจำพรรษาอยู่ที่บ้านหนองทุ่ม​ เลยได้ศึกษาในทางการปฏิบัติซึ่งกันและกัน

ท่านอาจารย์สมชายได้ชักชวนว่าไปวิเวกด้วยกันไหมคุณพ่อ ผมจะไปทางพระบาทโพนสัน ก็ได้ตกลงว่าจะไปกับท่านอาจารย์ด้วย​ เสร็จการสอบแล้ว ก็บอกกันว่าให้ไปพบกันที่พระบาทโพนสัน ท่านก็กลับมาที่บ้านหนองทุ่ม ข้าพเจ้าก็กลับบ้านโคกสว่าง​ ได้ตกลงกันกับพวกญาติโยม หลายคน หาบข้าวปลาอาหารไปทำบุญที่รอยพระบาทมีเด็ก ๔ คนไปด้วย ออกเดินทางไปตลอด ๑ คืน จึงไปพบอาจารย์สมชายที่พระบาทโพนสัน สำเร็จการให้ทานในงานพระบาทแล้วก็ได้พร้อมกันออกวิเวกเดินธุดงค์ ไปตามภูเขาเหล่ากอ ที่บ้านต่าง​ ๆ เลาะแม่น้ำโขงกระทั่งถึงนครเวียงจันทร์ ได้ขึ้นไปพักที่ภูเขาควาย และภูง ได้ทำความเพียรอยู่ตลอดหลายเดือนจึงได้กลับลง

มาที่ฟากโขงกล้ำขวา​ พักอยู่ที่วัดป่าคอยของ ท่านพระอาจารย์บัวพา ที่บ้านศรีเชียงใหม่อยู่ ๑ เดือน จึงได้ลาพระอาจารย์บัวพาออกเดินวิเวกธุดงค์เลาะแม่น้ำโขงไปตามหมู่บ้านต่าง ๆ ได้ไปพักอยู่ ที่หินหมากเป้ง บ้านกวกซวก และด่านเล็บเงือกได้ทำความเพียรอยู่ที่นั้นนานประมาณ ๒ เดือน จึงข้ามแม่น้ำโขงไปฝั่งซ้ายอีก​ อยู่ที่ถ้ำพระใกล้แม่น้ำโขง และด่านคอกม้า​ มีโยมชื่อว่า พ่อเลียนบ้านห้วยห่อมได้นำอาหารถวายบิณฑบาตทุกวัน ประมาณ​ ๑​ เดือน​ 

จวนจะเข้าพรรษาได้พร้อมกันเข้าในนครเวียงจันทร์ ไปพักอยู่ที่วัดดงนาสก อาจารย์อ่อนศรี ได้บวชเด็ก ๔ คนนั้นให้เป็นผ้าขาวอยู่ด้วยกัน ในปีนั้นมีพระเณร จำพรรษาอยู่ด้วยกัน ๒๒ องค์ ถึงเมื่อเดือน ๘​ เข้าพรรษา ท่านอาจารย์อ่อนศรีเลยเกิดอาพาธบวมไปนานสัก ๑๐ กว่าวัน ก็ถึงแก่มรณภาพ จึงพร้อมกันเก็บศพของท่านตลอดไตรมาส ถึงเดือน ๔ ก็ได้ฌาปนกิจศพของท่านสำเร็จแล้วได้พร้อมกัน กลับลงมาเลาะแม่น้ำโขงวิเวกอยู่ที่ภูง บำเพ็ญอยู่ที่นั้นหลายวัน​ ออกจากภงแล้วได้มาเยี่ยมมิตรสหายที่ปากชันแล้วเลยข้ามแม่น้ำโขงมาที่อำเภอบึงกาฬ พักอยู่ราว ๒-๓ วัน ที่บ้านท่า ได้ออกจากท่าได้เดินทางไปพักที่ภูงูอีก​ ในราว ๑ เดือน ได้กลับลงมาที่สำนักสงฆ์ฝั่งประเทศ​ไทยช่วงปี​ พ.ศ.๒๕๐๐ จึงได้ชักชวนญาติโยมทำกิจวัตร​ หัดเดินจงกลมภาวนา แนะนำพร่ำสอนในทางสัมมาปฏิบัติ

ต่อมาในเมื่อ พ.ศ.๒๕๐๔ ได้แนะนำแผ่ยายในการกุศลให้ทานในทางพระพุทธศาสนา ได้ลงมติกันสร้างศาลาการเปรียญขึ้นไว้ใน สำนักสงฆ์​ ภายหลังจึงกลายมาเป็นวัดป่าศิริปัญญาราม

ปี พ.ศ.๒๕๒๐ คณะศิษยานุศิษย์เห็นว่าร่างกายของหลวงปู่ถัน​ ก็เริ่มร่วงโรยตามกาลเวลา​ จึงได้นิมนต์มาอยู่ที่บ้านโพนไค โดยชาวบ้านได้สร้างวัดป่าโพนไค​ ถวาย

ตลอดชีวิตเพศบรรพชิตหลวงปู่ถันที่เคร่งครัดพระธรรมวินัย​แล้วยังมีศิษยานุศิษย์และญาติโยมเคารพนับถือมากขึ้น

ต่อมาเมื่อหลวงปู่ได้อาพาธและละสังขารเมื่อวัน​ศุกร์ ​ที่ ๒๗ เมษายน ๒๕๒๗ สิริอายุ ๘๗ ปี ๓๒ พรรษา คณะศิษยานุศิษย์จึงได้สร้างพิพิธภัณฑ์เพื่ออัญเชิญรูปเหมือนเท่าองค์จริงพร้อมอัฐบริขารของหลวงปู่เท่าที่รวบรวมไปไว้ที่พิพิธภัณฑ์ ตั้งอยู่ภายในวัดป่าบ้านโพนไค ตำบลม่วง​ อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร

 Cr.หนังสือวินัยสะดวก ที่ระลึกเนื่องในงานฉลองวิหารและทำบุญอายุครบ ๘๐ ปี​ หลวงปู่ถัน​ อุตฺตรปัญโญ​ วัดศิริปัญญาราม​ อำเภอบ้านม่วง​ จังหวัดสกลนคร​ วันที่​ ๒๙-๓๐​ มกราคม​ ๒๕๒๐​ และโยมอุปัฏฐาก​วัด​ ลุงแสวง แสงหาญ

บ้านเลขที่ ๑๕๑ หมู่ที่ ๗ บ้านสมานสามัคคี ตำบลมาย

อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร

---------

ขอนอบน้อมพระอริยสงฆ์ด้วยเศียรเกล้า

อนุโมทนาบุญกุศลจากการอ่าน

ขอขอบพระคุณที่มา ,FB พระกรรมฐานสายหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต

ขอสรรพมงคลมีแด่ท่าน